Güneş’in yazısı şöyle: “Ülkemizde görev yapan tüm zabıtaların, zabıta haftasını kutlarım. Zor görev yapan bu arkadaşlarımıza her zaman kolaylıklar ve başarılar dilerim.
Zabıta, bir şehirde güvenliği sağlamakla görevli olan idare Türkiye'de iki türlü zabıta veya kolluk vardır. Bunlar genel zabıta (polis ve jandarma) ve özel zabıta (belediye zabıtası)' dır. Bunlardan biri, kamu düzenin korunması, yani toplumda güvenlik, dirlik ve sağlık şartlarının bozulmaması amacıyla yürütülen önleyici faaliyet, diğeri de, suç delillerini toplama ve tespit, failleri yakalama, tutma, adlî makamlara teslim etme gibi ceza yargılamasına yardımcı olma işidir. Birincisine idarî zabıta, ikincisine de adlî zabıta denir.[1] Ancak Türkiye'de bu iki tür faaliyeti, esas itibarıyla aynı kurum ve personel yürütür. Bu teşkilât İçişleri Bakanlığı'na bağlıdır. Genel zabıta polis ve jandarmadan oluşur. Genel zabıta yanında, yine kamu düzenini koruyan mahallî zabıta ile belli bir hizmetin özellikleri dolayısıyla faaliyet gösteren hizmet zabıtası yer alır. Belediye zabıtası, orman zabıtası, gümrük zabıtası gibi. Adlî zabıta, yani kriminoloji alanında bilgi sahibi personelden oluşması gereken ve ceza yargılama makamlarına yardımcı olan teşkilât henüz Türkiye'de hizmetin aradığı özelliklere göre kurulamamıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 51’nci maddesine göre; Belediye zabıtası, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular. Görevini yaparken zabıtaya karşı gelenler, kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılır. Belediye zabıta teşkilâtının çalışma usul ve esasları, çalışanların görev ve yetkileri, memurluğa alınması için taşımaları gereken nitelikler, alacakları meslek içi eğitim, görevde yükselme, meslekten çıkarılma, giyecekleri kıyafet ve savunma amaçlı olarak kullanacakları aletler ile zabıta teşkilâtında hizmet gereklerine göre oluşturulacak birimler, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Belediye, bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir.
Zabıta hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 5 inci maddesine göre ise; Belediye zabıta teşkilatı, 22/2/2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde belediye meclisi kararı ile oluşturulur. Teşkilat oluşturulurken kaynakların etkili ve verimli kullanılması, zabıta hizmetlerinin kalitesinin artırılması, ihtiyaç duyulan nitelik, unvan ve sayıda personel istihdamının sağlanması gözetilir.
Belediye zabıtası: Beldenin düzenini muhafaza eden, belde halkının esenlik, sağlık ve huzurunu koruyan, yetkili organların bu amaçla alacakları kararları uygulayan özel zabıta kuvvetini, Zabıta teşkilatı: Belediye bünyesinde zabıta görev ve hizmetlerini yürütmek üzere, 22/2/2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde oluşturulan birimlerdir.
Ülkemizde Belediyelerde zabıta memuru olmak için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 40 ıncı maddesi ile 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde belirtilen aşağıdaki şartlara sahip olmaları gerekmektedir; Türk vatandaşı olmak, Kamu haklarından mahrum bulunmamak, Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak, Erkek adaylar için askerlik durumu itibariyle; askerlikle ilgisi bulunmamak veya askerlik çağına gelmemiş bulunmak ya da askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak, Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı veya bedensel engeli bulunmamaktan oluşmaktadır.
Kanun çerçevesinde Zabıta olmak, iki statü vardır; Memur olmak isteyenler yeterli puanı alma almak zorundadır. İkinci statü işçi sınıfında çalışır. Başvuru yapanlar sözlü mülakat ve fiziki yeterliliğe tabi tutulur. Zabıta görevini yapmak bu kadrolarına başvuru yapabilmesi için; tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmamak. Eğitim durumu mezuniyeti en az lise olması gerekir.
Belediye zabıta görev yapmış olduğu sürece şu şekilde rütbelendirilir. Daire Başkanı, Müdür, Amir ( Zabıta Daire Başkanı, Zabıta Müdürü, Zabıta Komiseri)
Belediye zabıtası kolluk kuvvetimindir. Belediye Zabıtası Özel kolluk kuvveti sayılırlar.
Beldenin nüfusu, fiziki ve coğrafi yapısı ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak, zabıta teşkilatı için ihtiyaç duyulacak norm kadroya uygun olarak birimler kurulabilir.
Belediye zabıtası, hizmetin gereğine ve yoğunluğuna göre, imar, çevre, sağlık, trafik ve turizm gibi kısımlara ayrılabilir.
Belediye zabıtası, hizmetin özelliğine göre sabit, gezici veya toplu olarak görev yapar.
Belediyelerde Zabıta teşkilatı genel de belediye başkanına bağlıdır. Belediye başkanı, zabıta teşkilatı üzerindeki yetkilerini belediye başkan yardımcısına; büyükşehirlerde genel sekreter veya genel sekreter yardımcısına devredebilir.
Özel kanunların yetkili kıldığı hallerde mahallin en büyük mülki amiri belediye zabıtasını görevlendirebilir. Bu durumlarda ilgili belediye başkanlığına bilgi verilir.
Belediye zabıtasının beldenin düzeni ve esenliği ile ilgili görevlerini şöyle sıralamak lazım;
1) Kanun, tüzük ve yönetmeliklerde, belediye zabıtasınca yerine getirileceği belirtilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak.
2) Belediye karar organları tarafından alınmış kararları, emir ve yasakları uygulamak.
3) Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılacak törenlerin gerektirdiği hizmetleri görmek.
4) Cumhuriyet Bayramı’nda iş yerlerinin kapalı kalması için gerekli uyarıları yapmak, tedbirleri almak, bayrak asılmasını sağlamak.
5) Kanunların belediyelere görev olarak verdiği takip, kontrol, izin ve yasaklayıcı hususları yerine getirmek.
6) Belediye cezaları ile ilgili olarak; kanunlar uyarınca belediye meclisi ve encümeninin koymuş olduğu yasaklara aykırı hareket edenler hakkında gerekli işlemleri yapmak.
7) Bulunmuş eşya ve malları, korumak; sahipleri anlaşıldığında onlara teslim etmek, sahipleri çıkmayan eşya ve malların, mevzuatta ayrıca özel hüküm yoksa bakım ve gözetim masrafı alındıktan sonra bulana verilmesini sağlamak.
8) 831 sayılı Sular Hakkındaki Kanuna göre, umumi çeşmelerin kırılmasını, bozulmasını önlemek; kıran ve bozanlar hakkında işlem yapmak.
9) Binalara verilen numaraların ve sokaklara verilen isimlere ait levhaların; sökülmesine, bozulmasına mani olmak.
10) 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde etiketsiz mal, ayıplı mal ve satıştan kaçınma ve denetim konularında belediyelere verilen görevleri yerine getirmek.
11) Kanunen belediyenin izni veya vergi ve harçlara tabi iken; izin alınmaksızın veya harç ve vergi yatırılmaksızın yapılan işleri tespit etmek, bunların yapılmasında veya satılmasında sakınca varsa; derhal men etmek ve kanuni işlem yapmak.
12) Cezaevinde hükümlü olarak bulunanlar ile asker ailelerinden muhtaç olanlara; belediyeye müracaat etmeleri halinde, muhtaçlık durumunu araştırmak.
13) 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre, izin verilmeyen yerlerin işgaline engel olmak, işgaller ile ilgili tahsilat görevlilerine yardımcı olmak.
14) 5957 Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre verilmiş bulunan sanat ve
15) Yangın, deprem ve su baskını gibi hallerde görevli ekipler gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak.
18) 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa ve Ölçü ve Ölçü Aletleri Damga Yönetmeliğine göre;
19) İşyerinin; açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak.
20) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eser, icra ve yapımların tespit edildiği kitap, kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyallerin yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışına izin vermemek ve satışına teşebbüs edilen materyalleri toplayarak yetkililere teslim etmek.
21) Belediye alacaklarından dolayı haciz yoluyla yapılacak tahsilatlarda yardımcı olmak.
22) 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmek.
23) Korunması belediyelere ait tarihi ve turistik tesisleri muhafaza etmek.
24) Mülki idare amiri, belediye başkanı veya yetkili kıldığı amirlerin hizmetle ilgili emirlerini yerine getirmek.
Zabıtanın beldenin düzeni ve esenliği ile ilgili görevlerini yaparken hangi Kanunlara çerçevesinde yaptığını şu şekilde sıralarız;
831 sayılı Sular Hakkındaki Kanuna göre, umumi çeşmelerin kırılmasını, bozulmasını önlemek; kıran ve bozanlar hakkında işlem yapmak, şehir içme suyuna başka suyun karıştırılmasını veya sağlığa zararlı herhangi bir madde atılmasını önlemek, kaynakların etrafını kirletenler hakkında gerekli kanuni işlemleri yapmak.
25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan 31/7/2006 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik çerçevesinde binalara verilen numaraların ve sokaklara verilen isimlere ait levhaların sökülmesine, bozulmasına mani olmak.
23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde etiketsiz mal, ayıplı mal ve hizmetler, satıştan kaçınma, taksitli ve kampanyalı satışlar ve denetim konularında belediyelere verilen görevleri yerine getirmek.
Kanunen belediyenin izni veya vergi ve harçlara tabi iken izin alınmaksızın veya harç ve vergi yatırılmaksızın yapılan işleri tespit etmek, bunların yapılmasında, işletilmesinde, kullanılmasında veya satılmasında sakınca varsa derhal men etmek ve kanuni işlem yapmak.
30/6/1934 tarihli ve 2548 sayılı Cezaevleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna göre cezaevinde hükümlü olarak bulunanlar ve 11/8/1941 tarihli ve 4109 sayılı Asker Ailelerinden Muhtaç Olanlara Yardım Hakkında Kanuna göre, yardıma muhtaç olduğunu beyanla müracaat edenler hakkında muhtaçlık durumu araştırması yapmak.
26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre, izin verilmeyen yerlerin işgaline engel olmak, işgaller ile ilgili tahsilat görevlilerine yardımcı olmak.
31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerince belediye sınırları içinde kaçak orman emvalinin tespiti halinde orman memurlarına yardımcı olmak,
12/9/1960 tarihli ve 80 sayılı 1580 Sayılı Belediye Kanunu’nun 15 inci Maddesinin 58 inci Bendine Tevfikan Belediyelerce Kurulan Toptancı Hallerinin Sureti İdaresi Hakkında Kanun, 24/6/1995 tarihli ve 552 sayılı Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre verilmiş bulunan sanat ve ticaretten men cezalarını yerine getirmek ve hal dışında toptan satışlara mâni olmak.
15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun gereğince yangın, deprem ve su baskını gibi hallerde görevli ekipler gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak.
11/1/1989 tarihli ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa ve ilgili yönetmeliklerine göre, ölçü ve tartı aletlerinin damgalarını kontrol etmek, damgasız ölçü aletleriyle satış yapılmasını önlemek, yetkili tamircilerin yetki belgelerini kontrol etmek, damgalanmamış hileli, ayarı bozuk terazi, kantar, baskül, litre gibi ölçü aletlerini kullandırmamak, kullananlar hakkında gerekli işlemleri yapmak.
14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ile 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince, işyerinin açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak.
5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eser, icra ve yapımların tespit edildiği kitap, kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyallerin yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışına izin vermemek ve satışına teşebbüs edilen materyalleri toplayarak yetkililere teslim etmek.
21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanuna göre belediye alacaklarından dolayı haciz yoluyla yapılacak tahsilatlarda yardımcı olmak.
13/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmek.
Belediye Zabıtasının İmar Kanunu ile ilgili görevleri Şunlardır;
3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili imar yönetmeliklerine göre belediye ve mücavir alan sınırları içinde güvenlik tedbirleri alınması gerekli görülen arsaların çevrilmesini sağlamak, açıkta bulunan kuyu, mahzen gibi yerleri kapattırarak zararlarını ve tehlikelerini gidermek, kanalizasyon ve fosseptik çukurlarının sızıntı yapmalarına mani olmayı sağlamak, hafriyat atıklarının müsaade edilen yerler dışına dökülmesini önlemek, yıkılacak derecedeki binaları boşalttırmak, yıkım kararlarının uygulanmasında gerekli tedbirleri almak, ruhsatsız yapılan inşaatları tespit etmek ve derhal inşaatı durdurarak belediyenin fen kuruluşlarının yetkili elemanlarıyla birlikte tutanak düzenlemek ve haklarında kanuni işlem yapmak.
20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu’na göre izinsiz yapılaşmaya meydan vermemek, izinsiz yapıların tespitini yapmak ve fen elemanlarının gözetiminde yıkılmasını sağlamak ve gerekli diğer tedbirleri almak.
21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre, sit ve koruma alanlarında ruhsatsız yapı, izinsiz kazı ve sondaj yaptıranları, izinsiz define arayanları ilgili mercilere bildirmek.
Belediye Zabıtasının Sağlık ile ilgili görevleri;
24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, ilgili tüzük ve yönetmeliğin uygulanmasında ve alınması gerekli kararların yerine getirilmesinde görevli personele yardımcı olmak.
İlgili kuruluşlarla iş birliği halinde, 5393 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendi uyarınca gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlı olup olmadığını denetlemek.
Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, ilgili tüzük ve yönetmelikler gereğince yıkanmadan, soyulmadan veya pişirilmeden yenen gıda maddelerinin açıkta satılmasına mani olmak, karıştırıldıklarından şüphe edilenlerden tahliller yapılmak üzere numune alınması hususunda ilgili teşkilata bilgi vermek, yetkili personelin bulunmaması halinde tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen kurallara uygun olarak numuneyi bizzat almak ve yapılan tahlil sonucunda sağlığa zararlı oldukları tespit edilenleri yetkililerin kararı ile imha etmek.
9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’na ve ilgili yönetmeliklere göre çevre ve insan sağlığına zarar veren, kişilerin huzur ve sükûnunu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde gürültü yapan fabrika, işyeri, atölye, eğlence yerleri gibi müesseseleri tutanak düzenleyerek yetkili mercilere bildirmek ve bu konuda kendisine verilen görevleri yerine getirmek.
8/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa ve ilgili yönetmeliğe göre bir yerde hastalık çıkması veya sebebi belli olmayan hayvan ölümlerinin görülmesi halinde ilgili mercilere haber vermek, bu yerleri geçici kordon altına almak, yetkililere bu konuda her türlü yardımı yapmak, imhası gereken hayvanların itlafına yardımcı olmak, bunların insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde imhasını yaptırmak.
3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa ve Yönetmeliğine göre hayvan ve hayvansal ürünlerin nakliyeciliğini yapanların ruhsatlarını ve hayvanların menşe şahadetnamelerini kontrol etmek, mezbaha ve et kombinası dışı kesimleri önlemek, bunların hakkında kanuni işlemler yapmak.
24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile belediyelere, zabıtanın görevleri içerisinde verilen yetkileri kullanmak.
Belediye Zabıtasının Trafikle ilgili görevleri;
13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisindeki karayolları kenarlarında yapılan yapı ve tesisler için belge aramak, olmayanlar hakkında fen elemanları ile birlikte tutanak düzenlemek.
Belediye sınırları içinde beldenin düzenini, belde halkının huzurunu ve sağlığını sağlayıp korumak amacıyla kanun, tüzük ve yönetmeliklerde, belediye zabıtasınca yerine getirileceği belirtilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak.
Belediyece yerine getirileceği belirtilip de mahiyeti itibariyle belediyenin mevcut diğer birimlerini ilgilendirmeyen ve belediye zabıta kuruluşunca yerine getirilmesi tabii olan görevleri yapmak.
Beldenin yabancısı bulunan kimselere yardımcı olmak.
Kanunen belediyenin izni veya vergi ve harçlara tabi iken izin alınmaksızın veya harç ve vergi yatırılmaksızın yapılan işleri tespit etmek, bunların yapılmasında, işletilmesinde, kullanılmasında veya satılmasında sakınca varsa derhal men etmek ve kanuni işlem yapmak.
Ev, apartman ve her türlü işyerlerinin çöplerinin sokağa atılmasına mani olmak, çöp kutu ve atıklarının eşelenmesini önlemek.
Cadde, sokak, park ve meydanlarda mevzuata ve sağlık şartlarına aykırı olarak satış yapan seyyar satıcıları men etmek, bu hususta yetkili mercilerin kararlarıyla zabıta tarafından yerine getirilmesi istenen hizmetleri yapmak.
Belediye Zabıtası kurum İçinde Görevlerini Zabıta Yönetmeliğinin 10.maddesinin 1.fıkrasının “a” bendinin 2. alt bendinde aşağıdaki düzenleme bulunmaktadır:
“Belediyece yerine getirileceği belirtilip de mahiyeti itibariyle belediyenin mevcut diğer birimlerini ilgilendirmeyen ve belediye zabıta kuruluşunca yerine getirilmesi tabii olan görevleri yapmak.” Tabi bu konunda belirtilen konularda kalmayıp her konuda belediye zabıtası belediye işlerini yapar.
Ülkemizde İlk zabıta kimdir diye soruduğunda aklımıza Türk zabıtasının tarihi gelişiminde çok önemli roller üstlenen ve çeşitli hizmet vermesine rağmen asayiş ve güvenlik hizmetlerinin başı olan Subaşı, kesin olarak bilinen ilk zabıta amiridir. Türklerin kurduğu her büyük devletin idari yapılanmasında yer almışlardır.
Zabıtalar, görevlendirildikleri bölgede kamu düzenini sağlamak, huzuru tesis etmek ve halk sağlığını korumak ile görevlidir. Zabıtaların bazıları sabit bazıları ise gezici olarak denetim yapar.
Belediye zabıtası bazen polis mi diye soranlarda oluyor tabiki zabıta teşkilatı: Umumi ve hususi olmak üzere iki kısma ayrılır. Umumi zabıta : Silahlı bir kuvvet olan (polis) ve (jandarma) dır. Hususi zabıta : Umumi zabıta haricinde kalan ve mahsus kanunlarına göre teşekkül edip muayyen vazifeleri gören zabıta kuvvetleridir.
Belediye zabıtası kurum lüzum görülen yer ve zamanlarda Belediye meclisinin önerisine dayalı olarak İçişleri Bakanlığın kararı ile Belediye Zabıtasının silah taşımasına izin verilebilir.
Belediye zabıtanın ceza yazma yetki var mıdır diye sorulduğunda, Belediyeler bu madde ile görev verilen hizmetlerin denetimi dışında, trafiği denetleyemez ve hiçbir halde trafik suç ve ceza tutanağı düzenleyemezler. Bu birimlerde hizmet gören personelden resmi kıyafetli olanlar özel işaret taşırlar.
Belediye zabıtaya kimlik sorabilir mi diye düşünüldüğünde genellikle idari para cezası, mühürleme ve denetlemedir. Bu yetkilerin haricinde zabıtaların, özel güvenlik hizmetleri kapsamında çalışan özel güvenlik şirketlerinin destek sağladığı polis veya jandarma teşkilatları gibi durdurma ve kimlik sorma yetkisi bulunmamaktadır.
Belediye zabıta ne iş yapar denildiğinde, ilki kamu düzeninin korunmasına yönelik faaliyet gösteren idari zabıta iken diğeri ise suç delillerini toplamak ve failleri yakalamak ile görevli adli zabıtadır. Zabıtalar tarafından yapılan denetim türleri. Toplu Taşıma Araç Denetimleri. İşyeri Denetimleri. Dilenci Müdahale. Tüketici Hakları Kayıt Dışı Ekonomi. Çevre Kontrol. İmar Yönetimi. Terminal Denetimleri. Deniz Zabıta. Hal Denetimleri. Atlı Zabıta. Turizm Zabıtalar konularıyla ilgili denetim yaparlar.
Belediyelerimizde baktığımızda Belediye zabıtasının temel görevleri şu şekilde sıralamak gerekir.
Belediye zabıtası; beldede; esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevlidir. Bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan emir ve yasaklarla; bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular. Görevini yaparken zabıtaya karşı gelenler, kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılır. Belediye zabıtasını ilgilendiren temel Yönetmelik İçişleri Bakanlığınca hazırlanan belediye zabıta yönetmeliğidir. Belediye, bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir. Zabıta hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. Zabıta personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, düzenlenir. Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde; fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti; bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.
Sonuç olarak baktığımızda zabıta mesleğinin zabıtalar yansıyan zor anlar yaşadıkları Mesleki Sorunları var olup sürekli olarak da devam edecektir. Belli Başlı sorunları, Toplumsal Algı ve Sorunların Yansımaları, Denetim mevzuatı soyut ve uygulanması neredeyse imkansız olması, Fiziki, psikolojik veya diğer saldırılara karşı savunmasız olması, Haklı ve mağdur olması durumunda bile yalnız kalabilmesi, Kurum içinde görev tanımı net olmaması, Diğer kamu kurumlarının da etkisi, Sistemli ve uygulamalı eğitim almaması, Belediyelerin görev alanlarının artması ve şikayet kültürünün yaygınlaşması, Zabıta işportacı kavgaları ve kamuoyunda haksız gösterilen zabıta personeli bunlara da daha da ekleme yapabiliriz.
Belediye zabıta teşkilatı yasalara dayalı, görev, yetki ve sorumluluk anlayışı ile ilçe halkına, etkin ve verimli hizmet verip, çağdaş bir yaşam çevresi oluşturmaktır.
Zabıta teşkilatının ilkelerine bakıldığında toplumun refahının sağlanmasında Çağdaş ve katılımcı, Adil ve şeffaf, Sosyal Belediyecilik, Tarihi ve doğal mirasa sahip çıkmak, Halkın değerlerine saygılı, Vatandaş odaklı, Kaynakların etkin ve verimli kullanımı, Hizmette kalite ve süreklilik, Yenilikçi ilkeli ve kararlı, Teknolojiden optimum düzeyde yararlanan, Hizmette güler yüzlülük olarak görevlerini yapmak olacaktır.
Belediye Zabıtası görevini yaparken zabıtaya karşı gelenler, kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılır.
Ülkemiz, ilimiz ve beldemizin güvenliği için çalışan zabıtalarımıza toplum olarak her zaman yardımcı olmalıyız.
Esen kalın.
Kaynak:
Vali Mustafa Tamer zabıta Ek Kitabı
E.Şebe Müdürü Mustafa Dönmez Zabıta Kitabı
İç Denetçi Taner Eraslan Zabıta Sorunları
İdari Mali Mevzuat Değisi
Zabıta Mevzuatı
Zabıta Yönetmeliği
