1. GİRİŞ
Bu rapor, 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu çerçevesinde belediye başkanlarının mal beyanı zorunluluğunu ve bu sürecin detaylarını incelemek amacıyla hazırlanmıştır.
2. MAL BEYANININ YASAL DAYANAĞI
Belediye başkanlarının mal bildiriminde bulunma zorunluluğu 3628 Sayılı Kanun’un 5. ve 6. maddeleri kapsamında belirlenmiştir. Bu kanuna göre kamu görevlileri, belirli sürelerde ve görev değişikliklerinde mal beyanı vermekle yükümlüdür.
2.1. 3628 Sayılı Kanun’un İlgili Maddeleri:
• Madde 5: Mal bildirimi, kamu görevlisinin kendisi, eşi ve velayeti altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, gelirleri, alacak ve borçlarını içermelidir.
• Madde 6:
• İlk mal bildirimi: Kamu görevlileri göreve başlama tarihinden itibaren bir ay içinde mal beyanında bulunmalıdır.
• Düzenli mal bildirimi: Görev süresi 0 veya 5 ile biten yıllarda, en geç Şubat ayı sonuna kadar mal beyanı yenilenmelidir.
• Görev süresi sonunda: Belediye başkanları ve diğer kamu görevlileri, görevden ayrıldıklarında mal beyanında bulunmalıdır.
• Madde 8: Mal bildirimi, yetkili makamlara sunulmalıdır. Belediye başkanları için mal beyanı İçişleri Bakanlığı’na bildirilir.
3. MAL BEYANININ KAPSAMI
Belediye başkanlarının mal beyanında bildirmek zorunda olduğu unsurlar şunlardır:
Şahsi Mal Varlığı:
• Tapuya kayıtlı taşınmazlar (ev, arsa, tarla, iş yeri vb.).
• Taşınır mallar (araçlar, değerli mücevherler, sanat eserleri vb.).
• Banka mevduatları ve yatırım hesapları.
• Şirket hisseleri ve ortaklık payları.
• Gelirler ve borçlar (maaş, kira geliri, kredi borçları vb.).
Aile Bireylerine Ait Mal Varlıkları:
• Eşi ve velayeti altındaki çocukları adına kayıtlı tüm mal varlıkları bildirilmelidir.
• Aile bireyleri üzerine kayıtlı olup fiilen belediye başkanına ait olduğu tespit edilen mallar da beyan edilmelidir.
Şirket Ortaklıkları ve Ticari Faaliyetler:
• Belediye başkanları şahsi ortaklıkları bulunan şirketleri mal beyanına dâhil etmek zorundadır.
• Bu şirketlere ait taşınmazlar, gelirler, borçlar ve alacaklar da beyan edilmelidir.
• Belediye ile iş yapan şirketlerde aktif görev almak veya ihale almak yasaktır.
4. MAL BEYANI SÜRECİ VE TESLİM YERLERİ
Göreve yeni başlayan belediye başkanı Göreve başladıktan sonra 1 ay içinde İçişleri Bakanlığı
5 yılda bir düzenli mal beyanı, En geç 28 Şubat 2025’e kadar İçişleri Bakanlığı
Görev süresi sona erdiğinde, Görev bittikten sonra, İçişleri Bakanlığı
5. MAL BEYANI VERMEYENLER VE YANILTICI BEYANDA BULUNANLAR İÇİN YAPTIRIMLAR
3628 sayılı Kanun’un 10. Maddesi’ne göre:
• Mal beyanı yapmayan, eksik veya yanıltıcı beyanda bulunan belediye başkanları hakkında soruşturma açılabilir.
• Mal varlığını saklayanlar hakkında Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında hapis cezası ve kamu görevinden men cezaları uygulanabilir.
• Eğer mal kaçırma veya yolsuzluk şüphesi bulunursa, belediye başkanı hakkında mahkeme kararıyla mal varlığına el konulabilir.
6. SONUÇ VE ÖNERİLER
• Belediye başkanları, kendileri, eşleri ve velayeti altındaki çocuklarına ait tüm mal varlıklarını şeffaf bir şekilde bildirmek zorundadır.
• Şirket ortaklıkları, banka hesapları, taşınmazlar ve gelirler detaylı olarak beyan edilmelidir.
• Belediye ile iş yapan şirketlerde ortaklık veya yönetici pozisyonunda bulunmak yasal değildir.
• Eksik veya yanlış beyanın ciddi cezai yaptırımları bulunmaktadır.
• Şeffaflık ilkesine uyulması, hem belediye yönetiminde hem de kamuoyunda güvenilirliği artıracaktır.
EKLER
• 3628 Sayılı Kanun’un İlgili Maddeleri
• Mal Beyanı Formu Örneği
• İçişleri Bakanlığı’na Sunulması Gereken Belgeler Listesi
Bu bağlamda belediye başkanları kendi mal varlıklarıyla birlikte, hissedarı oldukları şirketlerdeki paylarını ve gelirlerini de mal beyanında bildirmek zorundadırlar.
Eğer bir belediye başkanı, kendi adına veya hissedarı olduğu şirketlerin mal varlıklarını beyan etmezse, mal varlığını saklama suçu işlenmiş olur ve hakkında soruşturma açılabilir. Bu nedenle şirket hisseleri ve şirketlerden elde edilen gelirlerin de açıkça mal beyanında belirtilmesi gerekmektedir.
Bu rapor, belediye başkanlarının mal beyanı sürecinin detaylarını açıklamak ve yasal zorunlulukları vurgulamak amacıyla hazırlanmıştır. Şeffaf yönetim anlayışının bir parçası olarak, mal beyanının eksiksiz ve doğru bir şekilde yapılması büyük önem taşımaktadır.
Bu vesile ile şubat ayının son günü olan 28.02.2025 Cuma gününe kadar tüm belediye başkanları 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kapsamında mal beyanında bulunacaklar.
